Tuesday, November 29, 2011

ගුරු මවු පිය වරු

අපි පුංචි කාලෙ ඉඳං කොයි තරං දේවල් ඉගෙන ගන්නවද? දරුවාගේ මුල් ම ගුරුවරු ඉන්නේ ගෙදර කියලා නොවැ කියන්නේ.. ඒත් ටික ටික ලොකු වෙද්දී එක එක විදිහෙ පාඩං අපි ඉගෙන ගන්නවා. ඒ දෙගුරුන් ගෙන් විතරක් නෙවෙයි. සමාජ තක්සලාවෙන්, පාසලෙන්, පංසලෙන්, පොත පතින්, ගුවන් විදුලියෙන් හා රූපවාහිනියෙන්. මගේ ජීවිතයේ දී මං පහු කරපු, මගේ හිතේ රැඳුණු ගුරුවර, ගුරුවරියෝ ටිකක් කෘතවේදීව සිහිපත් කරන්න ඕන කියලා හිතුණා.

මුලින්ම සිහියට එන්නේ එකේ පංතියේ (දෙක වසරේ) පංති බාර ගුරු තුමිය. නාවල මිස්. ඒ කාලෙත් නාවල මිස් හුඟාක් වයසයි. ඒත් කරුණාවන්ත හිනාව, කතාව මට යන්තම් මතකයි. ඊ ලඟට 3-4 පංති වලදී ඉංග්‍රීසි උගන්නපු රුවිනි මිස්. කොයි තරම් ආකර්ශණීය කරුණාවන්ත බවක් තිබුණාද රුවිනි මිස් ට. ළමයින්ට පාඩං කියලා දීපු අපූරුව. රුවිනි මිස් තරුණම තරුණයි. රුවිනි මිස් අකාලෙ මිය ගිහින් කියන ආරංචිය ආවේ මිය ගිහිං  අවුරුදු ගානකට පස්සේ. විමලරත්න සර්. පොඩි කාලෙ අපේ ඉස්කෝලේ (දැරණියගල කණිෂ්ඨ විද්‍යාලය) විදුහල්පති තුමා. මෙතුමා ගැන නම් ඉස්සර හිතේ තිබුණේ තරහවක්. මොකද එයා සාධාරණ විදිහට නඩු විසඳුවේ නැති නිසා. ඒත් එතුමගේ නීති රීති ටිකත්, ළමයි ගැන එතුමාගේ තිබුණු දැක්මත් කොයි තරම් උසස් ද කියලා තේරුණේ බොහොම කාලෙකට පස්සේ. වෙලාවට වැඩ කරණ පුරුද්ද මට ඇති කරන්න එතුමාත් පිටිවහලක් වෙන්න ඇති.

ඊ ලඟට  සංගීතය උගන්නපු ඔස්ටින් මුණසිංහ සර්. එතුමාගේ චරිතය දිහා බලලා මම මනුස්සකම ගැන හුඟක් පාඩම් ඉගෙන ගත්තා. මම මහානාමෙට ඇතුල් වෙන කාලෙ විදුහල්පති සුමනසේකර සර් ගේ තරම් හික්මුණු පෞර්ෂයක් මට වෙන කෙනෙක්ගෙන් දැක්කා මතක නෑ. එතුමාගේ යුගය තමයි මහානාමේ ස්‍වර්ණමය යුගය මං හිතන්නේ..

උසස් පෙළ ගණිත විෂයන් උගන්නපු (ටියුෂන්) සුමේධ උඩවත්තගේ සර් මගේ චින්තනයට සෑහෙන්න බලපෑවා. එතුමා නිසා තමයි මං හිතන්න පෙළඹුනේ කියලා මට හිතෙනවා. අද අපේ රටේ බොහෝ දෙනා හිතන්නේ නැති ගතියක් තියෙනවා. සල්ලි පසු පසම දුවනවා.. තමන් යන පාර ගැන අවබෝධයක් ගන්න හැටි, හිතන හැටි ඉගැන්වූ සුමේධ සර්ට ඉතිං අපි ණය ගැතියි.

උ/පෙ රසායන විද්‍යාව උගන්නපු වසන්ත ජයසූරිය සර් ගෙනුත් බොහෝ දේවල් ඉගෙන ගත්තා. එතුමා ඒවා කියලා දුන්නා ම නෙවෙයි. ඒත් ඒ චරිතයෙන් ඒවා පෙනුනා. සමහර ඒවා කියලත් දුන්නා.

පසු කාලෙක ස්වයං අධ්‍යයනයේ යෙදෙන්න වුණු වෙලාවට සුමේධ සර් හා වසන්ත සර් දීපු අදහස් ගොඩක් ප්‍රයෝජන වුණා.

කුමා ඉද්දමල්ලෙන සර් ගෙ WISDOM වැඩසටහන තුළිනුත් බොහෝ දේ ඉගෙන ගත්තා. ඒ කාලේ දැන් වගේ අති දැවැන්ත මුදලක් පාඨමාලා ගාස්තුව විදිහට ගත්තේ නෑ. ඔය කාලයේම මං කියවපු දයා රෝහණ මහත්තයාගේ හා සුමනදාස සමරසිංහ මහත්තයාගේ පොත් වලිනුත් සෑහෙන්න යමක් ලැබුණු බව කියන්න ඕනි.

දැනට මං ජීවිකාව කරගෙන යන "Software Development" වලට ගුරුහරුකම් ලැබුණේ ධම්මික වික්‍රමසිංහ අයියා ගෙන්. ඔහු නියමෙට ඒ සඳහා මඟ පෙන්නුවා.. ඒ වෙනුවෙන් ඔහු මුකුත්ම බලාපොරොත්තු නොවුන එකයි වටිනාම දේ. ඔහු  අපෙන් ඉල්ලුවේ තවත් ඒ වැනි අයට අත දෙන්න කියලයි. ධම්මික අයියා මට පූර්වාදර්ශී ගුරුවරයෙක්...

මෑත කාලයේ මං කියවපු සේන අම්බලන්ගොඩ මහත්තයා ලියපු හරියටම කවි හදන හැටි (ගුරුමුෂ්ටි) පොත මගේ කවි නිර්මානකරණයේ ඉදිරි ගමනට ලොකු පිටිවහලක් වුණා.

තවත් මට නොයෙක් පාඩම් කියා දීපු ගුරුවරු ඉන්නවා ඒ ගුරුවරුන්ටත්, ඉහතින් කියපු ගුරුවරුන්ටත් බොහොම පිං! මාව අද මෙතැනට ගෙනාවට..

පුංචිම පුංචි දරුවෙකු විදිහට ඉඳලා
එක එක අලුත් දේ හෙමිහිට ගෙන අහුලා
දැන් නම් ඉතින් මැදි වයසත් ලං කරලා
බැලුවා මඟ දිගට හිටි ගුරුවරු හොයලා

ඒ ගුරුවරුන් මට දුන් දැනුමත් සමඟ
මා නිතරම ගියේ දහමට ලැදි සුමඟ
හැම දෙන අතර බෙදමින් ලද දම් එමඟ
මම හිස නමා පුදදෙමි තුති බැතිනි රඟ




.

Friday, November 25, 2011

සිනා නො ම සෙන් දසන් දක්වා



පෙකනිය...............................නො දක්වා
සළු ඇඳ බොලට............................දක්වා
නො පා තන ................................සක්වා
සිනා නො ම සෙන් දසන්...............දක්වා

මතක විදිහට මේක තිබුණේ කාව්‍යශේකරයේ. ඉතිං මේක අපේ ගෑණු ළමයින්ට දෙන උපදෙසක්.. වැඩේ කියන්නේ අපේ ගෑණු ළමයි මේකෙන් ආරස්සා කරන්නේ අන්තිම පදේ විතරයි.. ඒකත් හැම වෙලේම නොවෙයි.. කුළුපග නොවන අය ඉස්සරහා.. දැං අපේ පිරිමි ළමයිනුත් ඒ ක්‍රමේ ම අනුගමනය කරනවා..

මීට අවුරුදු 5 කට ඉස්සර අපි හිටියේ අවිස්සාවේල්ලේ.. මං ඉස්කෝලෙ ගියේ කොළඹ නොවැ.. ඉතිං ඉස්කෝලෙ යන කාලෙත් ඊට පස්සෙත් බස් වල යන එනකොට, පාරෙදි හම්බ වුණාම දැනගෙන හිටියත් නැතත් බොහෝ දෙනෙක් අපිත් එක්ක හිනාවෙනවා.. ඒක බොහොම සාමාන්‍ය දෙයක්. ඒත් එයින් හිතට පොඩි සුවයක් තියෙනවා.. ගෑණු, පිරිමි කියලා වෙනසක් නෑ.. ඒ හිනාව දසන් දක්වලා වෙන හිනාවක් නෙවෙයි.. පොඩ්ඩක් තොල්පට එහාට මෙහාට කරලා කරන මන්දස්මිතයක්..

2007 අවුරුද්දේ අපි මහරගමට ආවා තාවකාලික පදිංචියට.. අනේ මෙහෙ මිනිස්සුන්ට එහෙම පුරුද්දක් නෑ.. උදේ හවස දැක්කත් උඩ බලාගෙන හරි, බිම බලාගෙන හරි යනවා මිසක මේ අය හිනා වෙන්නේ නෑ.. මට මේකට හුරු වෙන්න සෑහෙන්න අමාරු වුණා.. අවුරුදු හතරක් ගෙවිලා මීට අවුරුද්දකට කලිං අපි ආයෙත් අවිස්සාවෙල්ලේ ගියා. ආයෙත් පුරුදු විදිහට හැමෝත් එක්කම හිනාවෙලා ඉන්න පුළුවං කියලා හිතේ පුංචි බලාපොරොත්තුවක් එක්ක මුහු වුණු සතුටකුත් තිබුණා..

අනේ ඒත් දැං අවිස්සාවේල්ලටත් ලෙඩේ බෝ වෙලා.. අඳුරන්නේ නැති අයත් එක්ක හිනා වෙන්නේ නෑ.. හැමදාම උදේ බස් එකේ දැක්කත් හිනා වෙන්නේ නෑ....

කාලය මැවු වෙනසක අරුමේ...

මං අද දැක්කා දැන්වීමක්. ඒක දන්තාලේප දැන්වීමක්. ජාතියේ සිනහව නැවත පුබුදන්න නම් ඒ දන්තාලේපය පාවිච්චි කරන්න කියලයි ඒකෙන් කියන්නේ.. අනේ හොඳ වෙලාවට මං නං පාවිච්චි කරන්නේ ඒ දන්තාලේපය.. අනෙක් අය වෙන එකක් වෙන්න ඇති..

මේක කියවන යාළු මිත්‍රයන්ගෙන් මං ඉල්ලන්නේ අපේ සිනහව අතුරුදන් කරන්න එපා.. ඒ පුංචි හිනාව දවසේ වැඩකටයුතු ටික සංතෝෂෙන් කරගෙන යන්න කොයි තරම් වටිනවාද? අපි කාටත් නොමිළේ දෙන්න පුළුවන් සිනහව ලෝබ කමට තියං ඉන්න එපා.. එය හැමෝටම බෙදන්න... 



ආයිත් අපි හිනාවෙන ජාතියක් වෙමු..!

අඳුනන, ......................................නාඳුනන
මඟ තොට කදී ...............................හමුවන
හැම හා......................................සිනාවෙන
සොඳුරු මිනිසුන් වෙමුද ................හැම දෙන



පිංතූරෙ ගත්තෙ මෙතැනින්..

Wednesday, November 16, 2011

කවි හදන හැටි - 7 (දශ මහා දෝෂ)

කවි හදන හැටිකවි හදන හැටි - 2කවිහදන හැටි - 3,  කවි හදන හැටි - 4කවි හදන හැටි - 5කවි හදන හැටි - 6 නමින් මේ ගැන කලින් මා ලියූ ලිපි කියවන්නට ඇතැයි සිතමි. මෙම ලිපියද සැකසෙනුයේ සේන අම්බලන්ගොඩ කිවිඳුන්ගේහරියටම කවි හදන හැටි (ගුරුමුෂ්ටි)   නම් පොත ඇසුරිනි.


1. අපාර්ථ දෝෂය
අර්ථයක් නොමැතිව බඳිනා ලද කවි අපාර්ථ දෝෂයට ලක්වේ. මෙබඳු කවි විනෝදයට කීමට හැකි වෙතත් කාව්‍යමය වටිනාකමින් තොරය.

උදාහරණයක්...
අම්මා ගියා උදයෙම බස් එකේ නැඟ
මදුරුවො කාල' තවමත් රිදෙනවා ඇඟ
රතු මල් පිපී ලෙල දෙනවා දෙපස මඟ
නිල් පැහැ අහසෙ' ඉර පායා දිලෙන රඟ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. ව්‍යතර්ථ දෝෂය.
කවියක පළමු අර්ථයට විරුද්ධ හෝ එම කාරණය සනාථ නොවන යමක් පසුව පැවසීමෙන් මෙම දෝෂය ඇතිවේ.
උදාහරණ(හංස සංදේශය 41 කවිය)
රණවාපිය ලෙහෙ වතුරෙන් ගත් තරග
පුරවාපිය සොන් සිවලුන් සිත් සමඟ
කරවාපිය අඟණන් සිත් විරහ ගඟ
බැදවාපිය කිතු දද අට දිගු යටග


------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. ඒකාර්ථ දෝෂය
එකම අර්ථයක් දෙන වචන කීපයක් එකම කවියක් තුළ යෙදීම ඒකාර්ථ දෝෂය නම් වේ. අලංකාරය පිණිස එකම වචනය නැවත නැවත යෙදීම ඒකාර්ථ දෝෂය නොවන බවත් එකම තේරුම දෙන වචන විවිධ තැන් වල යෙදීම වරදක් බවත් කිව යුතුය.

උදාහරණ:

නෙක රස අතර කවි රස යට කැමති වෙමී
සතුටින්, තුටින් නිරතුරු මම සිනාසෙමී
කඳුළින් මිදෙමි, තරහින් නම් නොම තැවෙමී
නිදුකින්, නිරෝගිව වෙසෙනට මම පතමී..

මෙහි දෙවැනි පදයේ සතුටින් හා තුටින් යන වචන දෙකෙන්ම කියැවෙන්නේ එකම තේරුමය. එය වරදකි...
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. සසංශය දෝෂය:
කවියක් තුළ ඇති වචන පිළිබඳ යම් සැකයක් ඇති වන්නේ නම් එය සසංශය දෝෂය වේ.

උදාහරණ: (ගිරා සංදේශය 245 වැනි කවිය)
දෙසන දහම් දනවන කැර විනාශය
සොබන එයති සඳුගේ ගුණ නිවාසය
නදන වදන් නළඟන පෑ විසේසය

රඟන පවර රඟබිම් විය සබාසය


මෙහි සබාසය කියූ විට ස්වභාෂාවද නැතහොත් ෂඩ් භාෂාවද යනුවෙන් සැකයක් මතුවනු ඇත.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
5. අපක්‍රම දෝෂය :
කවියක් පබැඳීමේ දී සාමාන්‍ය ක්‍රමයට පටහැණිව යමක් පවසා ඇත්නම් එය අපක්‍රම දෝෂයට ලක් වේ..

උදාහරණ:

උදේ නැගිටිනවා
හොඳටෝම බත් කනවා
අඳින පළඳිනවා
මුහුණ සෝදා වැඩට යනවා

මෙහි කෑමෙන් පසුව ඇඳ පැළැඳ, මුහුණ සෝදා, වැඩට යන බැවු පවසයි..
එහෙත් ඇඳ පැළැඳ ගැනීමෙන් පසු මුහුණ සෝදන්නේ නැත.. එහෙයින් මෙය අපක්‍රම දෝෂයට ලක්වේ..



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
6. ශබ්ද හීන දෝෂය:

ව්‍යාකරණ වරද්දවා බඳින ලද කවි මෙම දෝෂයට ලක්වේ.

සොඳුරිය ම'සිත නිරතුරු හැඬවූවාය
විටකදි සෙනෙහෙ විටකදි සැර වූවාය
මගෙ හද බැඳි සෙනේ මම පැවසූවාය
එනමුදු ගලක් බඳු හද උණු නූවාය



මෙහි " මම පැවසූවාය" හා "හද උණු නූවාය" යන තැන් වල ව්‍යාකරණ දෝෂ තිබේ.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

7. යති බ්‍රෂ්ඨ හෙවත් යති හීන දෝෂය
යතිය හෙවත් නැවතීම තිබිය යුතු තැන නොතැබීමෙන් යති හීන දෝෂය ඇති වේ..

උදාහරණ: (ගුත්තිලය 504 වැනි කවිය)
සුර පුර සිරි සියල්


පැවසූ තමන් මෙතෙපුල්
රිවි කිරණින් නිමල්
පුබුදු කරවිය දනන් මනවිල්


මෙම කවියේ දෙවැනි පදයේ අවසානය මෙතෙපුල් යැයි යතිය තැබිය යුතු මුත් තෙවැනි පදයේ රිවි කිරණින් කියා සමාස ගත කොට ඇති අයුරු ඔබට පෙනෙනු ඇත. එසේ හෙයින් යති හීන දෝෂය ඇත.
**
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
8. භින්න වෘත්ත දෝෂය :

විරිතට අවශ්‍ය මාත්‍රා අඩු හෝ වැඩි වීම නිසා භින්න වෘත්ත දෝෂය ඇති වේ.

මගෙම අත පතා

පැමිණි රසවතා
සුවය දෙන ඉතා
යහ ගුණ බොහො ඇතා


මෙය 'මධුමතී' නම් විරිතෙන් බැඳුන ද, අවසන් පදයෙහි මාත්‍රාවක් වැඩි බැවු පෙනේ..
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
9. විසන්ධි දෝෂය
සන්ධි කළ යුතු වචන සන්ධි නොකොට විසන්ධි කිරීම නිසා විසන්ධි දෝෂය ඇති වේ..


උදාහරණ: 


වවුලා -- මාත්‍රා 4
වවුල ආ  -- මාත්‍රා 5


කවියක මෙසේ යොදා ගැනීම විසන්ධි දෝෂයයි...
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
10. විරෝධී දෝෂය:
විරෝධී දෝෂය හය ආකාරයකට ඇති වේ.


 දේශ විරෝධී, කාල විරෝධී, කලා විරෝධී, ලෝක විරෝධී, න්‍යාය විරෝධී, ආගම් විරෝධී ආදී වශයෙනි..


දේශයක නැති දෙයක් තිබෙනවා සේ පෙන්නීම දේශ විරෝධී වේ...
රාත්‍රී කාලයේ පිපෙන මල් දහවලේ පිපුණා යැයි කීම හෝ ග්‍රීෂ්ම සෘතුවේදී ගඟක් පිටාර ගලනවා යැයි කීම කලා විරෝධී ය.
කලා විරෝධී

නැටුම් ගැයුම් ආදී විවිධ කලා ශාස්ත්‍රයන් වලට අදාල යම් කරුණු වෙනස් ආකාරයකට කීම හෝ ලිවීම කලා විරෝධී වන්නේය.


ලෝක විරෝධී
ලෝකයේ සිදුවන දෙයක් සාමාන්‍ය පටිපාටියට විරුද්ධව සිදුවනවා යැයි කීම ලෝක විරෝධී දෝෂයයි.. බල්ලාට කකුල් හයක් ඇතැයි කීම උදාහරණයකි..


න්‍යාය විරෝධී..
කිසියම් න්‍යායකට විරුද්ධව කියැවෙන කවිය න්‍යාය විරෝධී වන්නේය. 


ආගම් විරෝධී


කිසියම් ආගමකට විරුද්ධව තනන කවියක දී එය සත්‍යයෙන් පිටතට ගෙන යෑම ආගම් විරෝධී වන්නේය.


=================================================================================

Thursday, November 10, 2011

සුබ උපන් දිනක්.. සොඳුරිය..!

කසාද බඳින්නට පෙර බොහෝ ලාමක ජීවිතයක් ගෙවූ ඔයා, වගකීම් බහුල යුග දිවියට හැඩගැහුනු හැටි ඇත්තටම අපූරුයි.. 


මට, මගේ අම්මට-අප්පච්චිට, ඔයාගේ අම්මට, ඔයාගේ නංගිලාට, මගේ අක්කට, අපි කාගේත් දරුවන්ට වගේම අපේ මිතුරන්ට ඔයාගේ ඇති ලෙංගතු හිත මගේ හිතේ හැම විටම ඔයා ගැන තියෙන ගෞරවය දෙගුණ තෙගුණ කරනවා. 


මගේ දෙමාපියන් ගැන මට වඩා සොයා බලන්නේ ඔයා. ඒක මට පුදුම තරම් ශක්තියක්, සැනසීමක්. එයාලගේ ආසාවන් ඉටු කිරීම ඔයාගේ සිහිනය වෙලා තියෙනවා දැක්කම මට පුදුමත් හිතෙනවා.. ඔයා ඇත්තටම සංසාරේ පතාගෙන ආපු සහකාරිය වෙන්ට ඇති කියලා මට හිතුණු වාර අනන්තයි.. ඊ ලඟ භවයේ දී මං ඔයාව පතන්නේ නෑ කිවුවට,  මං නැවත  ඉපදුණොත් ඔයාව ලබන්න මගේ කිසිම අකැමැත්තක් නෑ.

අපි දන්න කියන ඕනෑම කෙනෙකුගේ යහපත වෙනුවෙන් ඕනෑම පාඩුවක් කරගත්තාට ඔයා මට වචනයක් වත් කියන්නේ නෑ. ඔයත් ඒ මඟේ ම  යනවා විතරයි. ඒක මගේ හිතට ලොකු සහනයක්..

දරුවෝ දෙන්නා මට වඩා ඔයාට ආදරය කරන එකේ මොන වරදක්ද? ඔයා නොවැ එයාලගෙ වැඩ වලින් වැඩි හරියක් කරන්නේ..

හොඳ විතරක් කිවුවට ඔයාගේ සුළු සුළු වැරදිත් තියෙනවා.. ඒත් මගේ තියෙන සුළු වැරදි ඉවසන එකම ඒ සුළු වැරදි අමතක කරන්ට මදැයි..



දුකාහද ගී පොතපංසල් හංදිය බ්ලොග් ලියන දුකා, තිස්ස අයියා සහ කල්හාර මලයා ට එයාලගේ ප්‍රියම්බිකාවන් ගැන දැනුනා වගේ ම ලෙංගතු කමක් මටත් ඔයා ගැන දැනෙනවා..

ඔයාට ලස්සන හීන තියෙනවා.. මට ඒවා හැබෑ කරන්න බලාපොරොත්තු තියෙනවා.. ඒත් ඒකට තව කල් තියෙනවා..

ඒ ඔක්කොටම ඉහළින් මට එක හීනයක් තියෙනවා.. ඔයා ඒක දන්නවා.. ඒකට ඔයා මට උදවු කරන්න.. පුළුවන්නං මගෙත් එක්ක ඒ ගමන යන්න එන්න..



සුබ උපන් දිනක් සොඳුරිය..

විටකදි මට මවකි, තව විටකදි දුවකී

පිටතදි කට සැරයි, එනමුත් සිරි දුවකී
හිතරැදි දුවට, පුතු හට ආදර මවකී
දුකකදි කෙනෙකුගේ ඔබ නම් දෙවඟනකී


මගෙ මවු පියන් ටත් ඔබ දියණිය වූවා
ඔවුනගෙ ලෙඩ දුකේ ඔවුනට සැලකූවා
ඔබෙ මව හටත් හැකි හැම විට ළංවූවා
සත්තයි සොඳුරියේ එය මා පිනවූවා


ඔබගේ පැතුම් එකිනෙක ඉටු කර ලන්න
මම වෙර දරමි සොඳුරිය එය පිළිගන්න
හැම විට නොහැක සිතු පැතු දේ ලැබගන්න
සැනසුම හදෙහි හැකි හැම විට රැක ගන්න


ජීවන ගමන් මඟ තුන් තිස් වැනි කණුව
පීඩන මැදින් පසු කළ සොඳුරිය දනුව
නීරස නොවෙයි රස වෙයි ලෝ දම් අනුව
වීරිය කළොත් අට ලෝ දහමට අනුව